Το γερμανικό κρατίδιο «Ήλιος»

Στους διαδρόμους του ΥΠΕΚΑ, εκεί στη Μεσογείων, οι καλά γνωρίζοντες τα θέματα της ενέργειας, διατηρώντας ακό­μη τη χαλαρή διάθεση των διακοπών, έχουν επιστρατεύσει το χιούμορ για να σχολιάσουν την επικοινωνιακή «ηλια­κή καταιγίδα» που έχει κατακλύσει τη χώρα... Όπως λένε, το περίφημο πρό­γραμμα «Ήλιος», που μπήκε αιφνιδί­ως στην ατζέντα, δεν είναι τίποτε άλλο από τους ευσεβείς πόθους των Γερμα­νών για την εγκαθίδρυση στην ελληνι­κή επικράτεια γερμανικών κρατιδίων με την ονομασία «Sonne» (λέγε με... ήλιο εις την γερμανικήν).

Το πρόγραμμα, όπως λένε, είναι προς το παρόν ένα σχέδιο επί χάρτου, αφού ακόμη δεν έχει συγκροτηθεί καν ομάδα εργασίας, ενώ καμιά ενημέρωση δεν έχουν ούτε οι άνθρωποι της αγοράς. Και όπως πάλι με διάθεση χιούμορ λέ­νε οι καλά γνωρίζοντες, εάν πρέπει να παρουσιαστεί μέχρι το τέλος Σεπτεμ­βρίου, τότε οι μόνοι που έχουν πιάσει δουλειά είναι οι μεταφραστές, αφού το πρόγραμμα θα είναι κομμένο και ραμ­μένο στις επιθυμίες των Γερμανών.

Και οι απαιτήσεις των Γερμανών δεν είναι απλές, αφού ζητούν την παρα­χώρηση δημοσίων εκτάσεων για τη λειτουργία ενός κλειστού κλαμπ επι­χειρηματιών, οι οποίοι θα πληρώνουν λιγότερους φόρους και λιγότερους δα­σμούς, ενώ θα έχουν και προνομιούχες ελαστικές ρυθμίσεις όσον αφορά τα μισθολογικά ζητήματα και γενικότερα τις εργασιακές σχέσεις.

«Ξένο έδαφος»

Το στίγμα της γερμανικής «επενδυτι­κής επέλασης» έδωσε στις αρχές Ιου­λίου ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σε συνέ­ντευξή του στην εφημερίδα «Die Zeit ». Όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, η εξαγωγή ηλιακής ενέργει­ας είναι ένα περιζήτητο πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας και χωρίς την προοπτική της εξαγωγής ενέργειας προς τη χώρα του θα είναι δύσκολο να πείσει «τον Γερμανό φορολογούμενο να επωμιστεί το σημαντικό ρίσκο ενός νέου προγράμματος για την Ελλάδα».

Μερικές μέρες αργότερα τη σκυτά­λη πήρε ο ομοσπονδιακός υφυπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Στέφαν Καπφέρερ, ο οποίος με καταιγισμό δηλώσεων και συνεντεύξεων ξεκαθαρίζει προς πάσα κατεύθυνση και προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι για να έρθουν στην Ελλάδα Γερμανοί επενδυτές θα πρέπει η χώρα μας να δημιουργήσει Ειδικές Οικονομικές Ζώνες με διαφορετικό νομικό, διοικητικό και εργασιακό κα­θεστώς από αυτό που ισχύει στη χώρα. Και το ξεκαθαρίζει αφού τον Οκτώβριο αναμένεται στην Ελλάδα, συνοδευό­μενος από 100 Γερμανούς επιχειρημα­τίες, ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικο­νομίας Φίλιπ Ρέσλερ.

Οι ΕΟΖ, που εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες σε υπό ανάπτυξη χώρες, χαρακτηρίζονται επί της ουσίας «ξέ­νο έδαφος», αφού το ευνοϊκό νομικό καθεστώς που τις διέπει, με στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, δη­μιουργεί ένα αυτόνομο κρατίδιο μέσα στο κράτος, όπου δεν ισχύουν οι φορο­λογικοί και εργασιακοί νόμοι. Εν ολίγοις πρόκειται για ένα «καταφύγιο», όπως είναι η λέξη - κλειδί που χρησιμοποι­είται στη διεθνή αγορά, εντός μιας χώ­ρας, στο οποίο ισχύουν διαφορετικοί κανόνες του επιχειρείν.

Κράτος εν κράτει

Στις συζητήσεις του υπουργού ΠΕΚΑ με τους Γερμανούς αξιωματούχους το θέμα των ΕΟΖ βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα, αφού θα πρέπει να ξεπεραστεί ο σκόπελος της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Οι Γερμανοί είναι αποφασισμένοι να βοηθήσουν σθεναρά και υπογείως οποιοδήποτε αίτημα καταθέ­σει προς αυτή την κατεύθυνση η χώρα μας. Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο, αφού αντιβαίνει ευθέως την πολιτική της Ε.Ε., αλλά και την ελληνι­κή νομοθεσία και τις βασικές αρχές του Συντάγματος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι όπου λει­τουργούν ΕΟΖ – Κίνα, Ινδία, Ιορδανία, Πολωνία, Καζακστάν, Φιλιππίνες, Βό­ρεια Κορέα, Ρωσία, Ουκρανία – οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων είναι αποικιοκρατικές και έχουν προκαλέσει σοβαρές κοι­νωνικές αναταραχές.

Η πρώτη και κεντρική προϋπόθεση για τη δημιουργία Ειδικής Οικονομικής Ζώνης είναι η παραχώρηση δημόσιας γης ή η παραχώρηση ιδιωτικών εκτάσεων μέσα από τη διαδικασία των ανα­γκαστικών απαλλοτριώσεων. Από εκεί και πέρα οι προβλέψεις για τα φορολο­γικά και εργασιακά κίνητρα ποικίλλουν ανάλογα με τη δυσχερή θέση στην οποία βρίσκεται κάθε χώρα. Και όταν λέμε ότι ποικίλλουν, εννοούμε από με­ρικό αλλά τολμηρό στριπτίζ μέχρι... γε­νικό ξεβράκωμα.

Για παράδειγμα σε χώρες όπως οι Ιν­δία, Κίνα, Ουκρανία, Β. Κορέα μεταξύ άλλων προβλέπεται:

♦ Εισαγωγή ξένων προϊόντων στις Ζώνες χωρίς καταβολή δασμών και ΦΠΑ.

♦ Εξαγωγή προϊόντων, ξένων και εγ­χώριων, από τις Ζώνες απαλλαγμένων από φόρους.

♦ Αδασμολόγητη εισαγωγή κεφα­λαιουχικού εξοπλισμού και ανταλλα­κτικά.

♦ 100% φορολογική απαλλαγή για δέκα χρόνια για τις επιχειρήσεις που παράγουν, μεταφέρουν ή διανέμουν ενέργεια, όπως και για εκείνες που έχουν κατασκευάσει και διαχειρίζονται κάποια Ειδική Οικονομική Ζώνη.

♦ 100% φορολογική απαλλαγή επί των μερισμάτων ή των τόκων απολαμ­βάνουν και οι εταιρείες κεφαλαίου επι­χειρηματικού κινδύνου που χρηματο­δοτούν επιχειρήσεις του κλάδου της κατασκευής, λειτουργίας και συντήρη­σης υποδομών.

♦ 100% φορολογική απαλλαγή επί των κερδών από εξαγωγές για τα πέντε πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους. Το ποσοστό της φοροαπαλλαγής μειώνεται στο 50% για τα επόμενα δύο χρόνια.

♦ Επιπλέον, παρέχεται στις επιχει­ρήσεις αυτές δυνατότητα προμήθειας εγχώριων αγαθών απαλλαγμένων από τον φόρο πωλήσεων και υπηρεσιών απαλλαγμένων από φόρο υπηρεσιών.

♦ Εξαιρούνται από την εφαρμογή ορισμένων διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας.

♦ Μπορούν να επαναπατρίζουν ελεύθερα τις εισπράξεις από την εξα­γωγική τους δραστηριότητα.

Μοντέλο η Πολωνία

Οι ευνοϊκές αυτές ρυθμίσεις, όσο κι αν η χώρα βιώνει την πραγματικότητα της «Μπανανίας», πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να υιοθετηθούν σε ένα μέ­λος της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, ακόμη κι εάν πρόκειται για το «μαύρο πρόβα­το» της ευρωπαϊκής συντροφιάς. Έτσι, όσοι εκ των συμβούλων του Γιώργου Παπακωνσταντίνου έχουν αναλάβει την εισήγηση του ειδικού καθεστώ­τος ξεσκονίζουν με τις υποδείξεις των Γερμανών αξιωματούχων τα κιτάπια τους και, σύμφωνα με πληροφορίες, θεωρούν ότι ακόμη και αυτή η άκρως δύσκολη περίπτωση δεν είναι «από χέ­ρι χαμένη» υπό ορισμένες προϋποθέ­σεις, με δεδομένο άλλωστε ότι υπάρχει το παράδειγμα της Πολωνίας, η οποία, αν και μέλος της Ε.Ε., έχει διατηρήσει τις ΕΟΖ.

Η Πολωνία δημιούργησε το 1994 17 ΕΟΖ, εκ των οποίων ακόμα και σήμερα λειτουργούν 14, συνολικής έκτασης 63.000 στρεμμάτων. Όπως αναφέρε­ται σε έγγραφο της πρεσβείας της Ελ­λάδας στη Βαρσοβία και συγκεκριμένα από το γραφείο Συμβούλου Οικονο­μικών και Εμπορικών Υποθέσεων, με ημερομηνία 24 Μαΐου 2011, ένα έγ­γραφο που στόχο έχει να ενημερώσει τις αρχές και τους Έλληνες επενδυτές για την οικονομική κατάσταση και τις προοπτικές που ανοίγονται στην Πολω­νία, στο κεφάλαιο Ειδικές Οικονομικές Ζώνες αναφέρονται τα εξής στον το­μέα των κινήτρων:

♦ Φορολογικές απαλλαγές, το μέ­γεθος των οποίων κυμαίνεται από 30-50% και εξαρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης, τον τόπο εγκατάστασης και το ύψος του επενδεδυμένου κεφα­λαίου.

♦ Απαλλαγές για αγορές έκτασης και κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, ενώ υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορεί να δοθεί και απαλλαγή από τον φόρο ακινήτων.

Επιπρόσθετα οι επενδυτές που εντάσσονται σε ΕΟΖ μπορούν να ευνο­ηθούν από:

♦ Προσφορά εκτάσεων σε ανταγω­νιστικές τιμές.

♦ Δωρεάν βοήθεια από τον δήμο όπου γίνεται η επένδυση για ολοκλή­ρωση των τυπικών διαδικασιών.

♦ Επιδοτήσεις για την εκπαίδευση των εργατών.

♦ Επιδοτήσεις για τη δημιουργία νέ­ων θέσεων εργασίας.

Οι Γερμανοί αξιωματούχοι, όπως και οι Έλληνες συνομιλητές τους, θα ήταν ευτυχείς εάν η Ελλάδα, με την υπόγεια συμπαράσταση της Άνγκελα, έπαιρναν το «πράσινο φως» για την υιοθέτηση ΕΟΖ τύπου Πολωνίας, ώστε το ξεπούλη­μα στις διαθέσεις των Γερμανών επεν­δυτών να μην είναι ακραίο, όπως γίνε­ται στις ΕΟΖ των υπανάπτυκτων χωρών.

Ο ήλιος του Ελλαδιστάν

Τα πρώτα σχέδια επί χάρτου για το πρόγραμμα «Ήλιος» κάνουν λόγο για εγκατάσταση γιγαντιαίων φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος 10.000 μεγαβάτ, ενέργεια η οποία θα εξάγε­ται στη Γερμανία.

Το οικονομικό σκέλος του προγράμ­ματος, αν και ακόμα είναι εξαιρετικά θολό, εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 15 δισ. ευρώ. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι οι Γερμανοί επενδυτές θα «κατα­πλεύσουν» με «ζεστό» χρήμα, αλλά ότι πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να δεσμευ­τούν κονδύλια από το ΕΣΠΑ και να εξα­σφαλιστεί χρηματοδότηση από την Ευ­ρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Η σπουδή που παρατηρείται στην επικοινωνιακή διαχείριση ενός θέμα­τος που βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό επίπεδο έχει να κάνει με την πρεμού­ρα των Γερμανών, που βλέπουν ότι το αντίστοιχο πρόγραμμα που τρέχουν στη Βόρεια Αφρική δεν τους «κάθεται» κυρίως λόγω της πολιτικής αστάθειας στην περιοχή αλλά και του γεγονότος ότι το πρότζεκτ είναι μεγάλο και πολύ ακριβό.

Έτσι οι Γερμανοί έκαναν στροφή στην Ελλάδα θεωρώντας ότι είναι ρεαλιστι­κή η υλοποίηση ενός προγράμματος μέσα στην επόμενη πενταετία, σε μια χώρα δέσμια των οικονομικών προβλη­μάτων και των επιλογών της, που έτοι­μη να καταρρεύσει είναι πρόθυμη να δώσει γην και ύδωρ.

Τα ερωτήματα που πρέπει να απα­ντηθούν είναι βέβαια πολλά και οι άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες για το εάν το πολυδιαφημισμέ­νο πρόγραμμα θα μπορέσει να δώσει σοβαρές απαντήσεις. Για παράδειγμα:

♦ Τι θα κάνει με τις δημόσιες εκτά­σεις που απαιτούνται για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών, αφού οι εκτάσεις δεν μπορεί να είναι σε οποιαδήποτε περιοχή, αλλά σε εκείνες που χαρα­κτηρίζονται «φιλέτο» όσον αφορά την «ηλιακή δυναμικότητα»; Στην περίπτω­ση που το Δημόσιο δεν διαθέτει εκτάσεις σε αυτές τις περιοχές θα πρέπει να προχωρήσει με διαδικασίες εξπρές σε αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, θέ­μα που δεν πρόκειται να περάσει χωρίς σφοδρές αντιδράσεις.

♦ Ένα άλλο κεντρικό ερώτημα είναι ποιος θα πληρώνει το ρεύμα που θα παράγουν οι Γερμανοί επενδυτές και το εξάγουν στη Γερμανία. Θα το πληρώνουν και σε αυτή την περίπτωση οι Έλ­ληνες πολίτες;

♦ Τι θα γίνει με τους άλλους επενδυ­τές που θα είναι εκτός του γερμανικού προγράμματος «Ήλιος», αφού τίθενται ζητήματα ισοπολιτείας και ισονομίας; Καλά πληροφορημένες πηγές επιση­μαίνουν ότι ήδη σκεπτικισμός υπάρχει και στους επιχειρηματίες του κλάδου στη Γερμανία, που θεωρούν ότι ένα τό­σο μεγαλόπνοο σχέδιο για την εισαγω­γή ηλιακής ενέργειας από την Ελλάδα θα τους θέσει εκτός παιχνιδιού και θα ευνοήσει μόνο τους μεγάλους παίκτες που αποτελούν τη συνοδεία των εκά­στοτε υπουργών Οικονομικών.

Ο δρόμος των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών, όπως επισημαίνουν στο «Π» οι ειδικοί, δεν είναι πάντα στρωμένος με ρόδα, αφού οι επενδύσεις σε συγκεκριμένους «πυρήνες» ενέχουν και πολλούς κινδύνους. Για παράδειγμα, έχει παρα­τηρηθεί ότι η απομόνωση των επενδύ­σεων σε συγκεκριμένα «καταφύγια» και η παραγωγή αποκλειστικά για εξα­γωγές δεν κινητοποιεί την ανάπτυξη σε ευρύτερη κλίμακα και δημιουργεί ανυ­πέρβλητα προβλήματα στην ανταγωνι­στικότητα. Παράλληλα μέγα ζητούμε­νο παραμένει ο πραγματικά αναπτυ­ξιακός στόχος των επιχειρήσεων που εντάσσονται στα «ξένα εδάφη», αφού η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων απλώς επωφε­λήθηκε από τις ρυθμίσεις μη συμβάλ­λοντας επί της ουσίας ούτε στην ανά­πτυξη της χώρας ούτε στην αύξηση των θέσεων εργασίας.

Αναδημοσίευση από τη σελίδα της εφημερίδας ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ